Τετάρτη 26 Αυγούστου 2009

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ


Ασφαλώς η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του μεγάλου κινδύνου που απειλεί τα δάση μας- των πυρκαγιών.
Η πρόληψη των πυρκαγιών όμως συνδέεται με τις αιτίες που τις προκαλούν και βέβαια η αποφυγή τους αφορά τον καθένα.
Είναι ανάγκη λοιπόν πέρα από τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνει η Πολιτεία, ο καθένας να προσπαθεί ώστε να μη γίνει ποτέ πρόξενος πυρκαγιάς.
Πιο συγκεκριμένα με τις υποχρεώσεις που ορίζονται από τη Δασική Νομοθεσία, θα πρέπει κυρίως ο καθένας:
Να μην ανάβει ή να διατηρεί φωτιά για οποιοδήποτε σκοπό στο ύπαιθρο και μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις ή πλησίον τους και μέχρι απόσταση τριακοσίων μέτρων.
Να μην τοποθετεί ή να εγκαταλείπει εύφλεκτες ύλες, άχρηστα είδη και απορρίμματα μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις και μέχρις απόστασης τριακοσίων μέτρων.
Να μην πετάει αναμμένα τσιγάρα μέσα στα δάση και στις δασικές εκτάσεις.
Να μην καίει αγρούς ή αγροτικές εκτάσειςή χορτολιβαδικά εδάφη όταν βρίσκονται μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις ή κοντά τους και μέχρις απόστασης τριακοσίων μέτρων κλπ. Γενικά δεν πρέπει να γίνεται χρήση της φωτιάς στο ύπαιθρο

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ


Η προστασία των δασών απαιτεί συστηματική παρακολούθηση και ανάλυση των αιτιών των πυρκαγιών καθώς και παρέμβαση για την εξάλειψη παραγόντων που σχετίζονται με τον ανθρώπινο παράγοντα όπως: η πρόκληση πυρκαγιών από καλώδια ηλεκτρικού, απόρριψη και ανάφλεξη σκουπιδιών, κάψιμο καλαμιάς και γεωργικών υπολειμμάτων.
Όσον αφορά τον κίνδυνο της πυρκαγιάς η πρόληψη ασφαλώς είναι

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ

Α) Περιβαλλοντικές - Οικολογικές επιπτώσεις

Εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων καταστράφηκαν μέσα σε λίγες μέρες από τις πυρκαγιές ενώ η αποκατάστασή τους όπου είναι εφικτή, απαιτεί την πάροδο πολλών ετών ή και δεκαετιών. Εξαφανίσθηκαν ίσως για πάντα ορισμένα είδη σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας με άμεση συνέπεια τη μείωση της βιοποικιλότητας που αποτελούσε ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ελληνικών προστατευόμενων περιοχών.

Ο δασικός πλούτος που ήταν ήδη σε απειλούμενη κατάσταση λόγω των καταπατήσεων και παραβιάσεων, έχει μειωθεί κατά μεγάλο ποσοστό και αυτό θα επηρεάσει την οικολογική ισορροπία της χώρας μας κάνοντας σύντομα αισθητή την αλλαγή του κλίματος. Το χαρακτηριστικό του κλίματος των επόμενων ετών θα είναι η εμφάνιση ακραίων θερμοκρασιών με εκτεταμένες περιόδους ξηρασίας, ενώ στο απώτερο μέλλον το κλίμα θα μετατραπεί από Μεσογειακό σε Τροπικό. Ήδη έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στο κλίμα σε πολλές περιοχές που περιβάλλουν τις καμμένες εκτάσεις.

Τα εδάφη των πυρόπληκτων περιοχών εγκαταλείπονται στη διαβρωτική δράση των βροχών η οποία αρχικά θα επηρεάσει τα ανώτερα και σταδιακά τα εσωτερικά γήινα στρώματα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η δημιουργία χειμάρρων και η εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων. Μειώνεται η δυνατότητα των εδαφών να συγκρατήσουν τα νερά των βροχών και να εμπλουτίσουν τα υπόγεια νερά, τις πηγές και τα ποτάμια, με επακόλουθο τη λειψυδρία.

Μια άλλη συνέπεια από τις πυρκαγιές είναι η μόλυνση των θαλάσσιων και γλυκών νερών. Οι τόνοι στάχτης που θα παρασυρθούν με τις πρώτες βροχές μετά την πυρκαγιά, θα εναποτεθούν αρχικά στις λίμνες και στα ποτάμια και μετά στις θάλασσες, επηρεάζοντας διάφορα είδη ψαριών και φυτών του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Β) Κοινωνικές επιπτώσεις

Οι πυρκαγιές δεν πλήτουν μόνο δασικές περιοχές αλλά και οικισμούς και γεωργικές καλλιέργειες, δημιουργώντας έτσι εστίες κοινωνικών προβλημάτων, καθώς ένα μέρος του πληθυσμού αυτών των περιοχών αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα όπως η εξασφάλιση της στέγασης και της εργασίας, ενώ αναμένεται να εμφανιστούν και μεταναστεύσεις προς τα κοντινά αστικά κέντρα. Αυτά δημιουργούν μια ανατάραξη στον κοινωνικό τομέα της χώρας.

Γ) Οικονομικές επιπτώσεις

Υψηλό είναι το κόστος και οι δαπάνες που απαιτούνται για την αποκατάσταση αυτών των περιοχών. Επίσης αξίζει να σημειωθεί η επιβάρυνση της οικονομίας με τις τεράστιες δαπάνες κατάσβεσης που καταβάλλονται τους τελευταίους μήνες.

Από την άλλη χάνεται ο οικονομικός πόρος από την ξυλεία και τα άλλα δασικά προϊόντα καθώς επίσης και από τον αγροτουρισμό που σημειώνει αύξηση στον αριθμό των επισκεπτών.

Δ) Αισθητικές επιπτώσεις

Μια επίσκεψη σε κάποια από τις περιοχές που έχει παραδοθεί στις φλόγες το τελευταίο διάστημα, δεν αφήνει παρά μόνο το αίσθημα της απογοήτευσης και απελπισίας. Ένα απέραντο τοπίο μέσα στη στάχτη χωρίς ίχνη πράσινου και ζωής.

ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ


Ο άνθρωπος στάθηκε ανέκαθεν απέναντι στα δάση φίλος και εχθρός, προστάτης και εκμεταλλευτής.
Ο άνθρωπος με τις διάφορες ανάγκες ή από άλλες αιτίες , με τις καταστρεπτικές του επεμβάσεις, υποβάθμισε και περιόριζε συνεχώς τα δάση.
Η φύση όμως αντιστέκεται. Τα δάση αγωνίζονται να διατηρηθούν και ο αγώνας συνεχίζεται.
Οι κίνδυνοι που απειλούν τα δάση μας προέρχονται είτε από φυσικά ή βιολογικά αίτια, είτε από ανθρωπογενείς επεμβάσεις. Στην πρώτη περίπτωση μπορούν να απαριθμηθούν κίνδυνοι από επιδρομές εντόμων ή μυκήτων, ανεμοθύελλες ή χιονοθύελλες, ή ολισθήσεις κλπ, ενώ στη δεύτερη υπάγονται οι κίνδυνοι που προέρχονται από πυρκαγιές, ανέλεγκτες υλοτομίες, βόσκηση των δασών, ατμοσφαιρική ρύπανση κλπ. Που καταστρέφουν τη βλάστηση και συνεπώς μειώνουν την παραγωγή των δασών και την παραγωγικότητα του δασικού εδάφους. Οι εκχερσώσεις μειώνουν την έκταση των δασών ενώ οι παράνομες καταλήψεις μειώνουν και τη δημόσια δασική περιουσία.
Χωρίς να παραγνωρίζεται οι κίνδυνος που διατρέχουν τα δάση μας από φυσικά ή βιολογικά αίτια (π.χ. ευρείας έκτασης καταστροφές δασών της καστανιάς, της πτελέας και της κυπαρίσσου), ο κυριότερος κίνδυνος που τα απειλεί είναι οι πυρκαγιές, που αφανίζουν ολόκληρα δασικά συμπλέγματα και η βοσκή που ανακόπτει τις αναπαραγωγικές φυσικές δυνατότητες των δασών μας.
Οι κίνδυνοι που απειλούν τα δάση μας προέρχονται είτε από φυσικά ή βιολογικά αίτια, είτε από ανθρωπογενείς επεμβάσεις. Στην πρώτη περίπτωση μπορούν να απαριθμηθούν κίνδυνοι από επιδρομές εντόμων ή μυκήτων, ανεμοθύελλες ή χιονοθύελλες, κατακριμνήσεις ή ολισθήσεις κλπ, ενώ στη δεύτερη υπάγονται οι κίνδυνοι που προέρχονται από πυρκαγιές, ανέλεγκτες υλοτομίες, βόσκηση των δασών, ατμοσφαιρική ρύπανση κλπ. Που καταστρέφουν τη βλάστηση και συνεπώς μειώνουν την παραγωγή των δασών και την παραγωγικότητα του δασικού εδάφους. Οι εκχερσώσεις μειώνουν την έκταση των δασών ενώ οι παράνομες καταλήψεις μειώνουν και τη δημόσια δασική περιουσία.
Χωρίς να παραγνωρίζεται οι κίνδυνος που διατρέχουν τα δάση μας από φυσικά ή βιολογικά αίτια (π.χ. ευρείας έκτασης καταστροφές δασών της καστανιάς, της πτελέας και της κυπαρίσσου), ο κυριότερος κίνδυνος που τα απειλεί είναι οι πυρκαγιές, που αφανίζουν ολόκληρα δασικά συμπλέγματα και η βοσκή που ανακόπτει τις αναπαραγωγικές φυσικές δυνατότητες των δασών μας.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ


Ενώ στην χώρα μας , κατά την μακρινή αρχαιότητα υπήρχαν απέραντα και πλούσια δάση που αποτελούνταν κυρίως από Δρυς, έλατα, πεύκα κ.α με αξιόλογη την παρουσία και άλλων δασικών δέντρων όπως η καστανιά , η οξιά , το πουρνάρι κ.α , σήμερα, από την κάθε μορφής καταστροφή, ο αφανισμός των δασικών μας εκτάσεων είναι πλέον «Προ των Πυλών» . Όταν δε , στις αρχές του αιώνα τότε που κανείς ακόμα δεν μιλούσε για «Προστασία του Περιβάλλοντος» και καμία οικολογική οργάνωση δεν ασχολείτο με κινήσεις προτροπής ή σωτηρίας του δάσους, ο ποιητής «Μιλτιάδης Μαλακάσης» έγραφε :

Και όμως, σκέψεις και γεγονότα σαν αυτά είναι σήμερα μια ζωντανή πραγματικότητα που προκαλούν βαθύτατη οργή και θλίψη σε όλους μας.
Ποιός σήμερα θα μπορούσε να φανταστεί ότι ο ποιητής εμπνεύστηκε τους στίχους αυτούς όταν περνώντας μέσα από ένα δάσος αντίκρισε κάποια στιγμή μια περιορισμένης έκτασης καταστροφή που είχε προκαλέσει το τσεκούρι ενός υλοτόμου;
Ποιός σήμερα θα μπορούσε να προβλέψει τις σκέψεις και τα συναισθήματα της πικρίας και της απογοήτευσης του ποιητή όταν θ’ αντίκριζε τα μηχανικά πριόνια της εποχής μας να φέρνουν σε λίγα λεπτά κάτω αιωνόβιους κορμούς δέντρων , να ισοπεδώνουν μέσα σε λίγες ώρες κάποιο κομμάτι γης για οικοπεδοποίηση ή τις αχόρταγες Φλόγες ν’ αφανίζουν σε μερικά δευτερόλεπτα αρκετές χιλιάδες στρέμματα δάσους
Ποιός τέλος θα μιλούσε τότε για «Οργανωμένα Σχέδια Εμπρηστών» και για «Πύρινη Λαίλαπα» που κάθε καλοκαίρι καταστρέφει τα πάντα στο διάβα της;
Το θέμα έτσι, αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία καθώς τα Δάση σήμερα, καλύπτουν μόνο το 12% περίπου της συνολικής μας έκτασης. Η έννοια της «Προστασίας του Περιβάλλοντος» δεν είναι πλέον μια θεωρητική προσέγγιση με ολοκληρωμένα ή μη κρατικά προγράμματα που συμμετέχουν ενεργά στον ευρύτερο τομέα της Δασοπροστασίας, αλλά και οι φιλότιμες προσπάθειες κάθε Έλληνα πολίτη που σπεύδει εθελοντικά στο έργο των εμπρηστών, για να περισώσει με κάθε τρόπο κάποια στρέμματα Δάσους. Είναι η ευγενική προσφορά εκείνων που έμμεσα ή άμεσα βοηθούν στην οικονομία της χώρας και προσπαθούν να επιβιώσουν, καθώς κάθε Πυροσβεστική περίοδος αφήνει πίσω της τεράστιες οικολογικές καταστροφές που προκαλούν «Δέος –Λύπη – Στεναγμό».

ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ


Η χώρα μας διατηρούσε απέραντα και πλούσια δάση κατά τη μακρινή αρχαιότητα.Οι πολλές και συχνές όμως καταστροφές που υπέστησαν στο πέρασμα του χρόνου (όπως υλοτομίες και κυρίως πυρκαγιές) είχαν σαν αποτέλεσμα τη συνεχή υποβάθμιση και περιορισμό των δασών.
Σήμερα τα δάση μας καλύπτουν έκταση 25.124.180 στρεμμάτων που αναλογεί στο 19% της συνολικής έκτασης της χώρας.
Οι εκτάσεις που καλύπτονται με άλλες μορφές δασικής βλάστησης (θάμνους, φρύγανα κλπ) ανέρχονται σε 52.749.608 στρέμματα δηλαδή 40% της συνολικής έκτασης της χώρας.
Ο άνθρωπος συνδέθηκε με το δάσος από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του πάνω στη γη και μάλιστα στενότατα.
Το δάσος του εξασφάλισε τροφή, στέγη, προστασία, ψυχαγωγία, και εργασία. Του πρόσφερε την απαραίτητη ξυλεία, τα καυσόξυλα και τα άλλα δασικά προϊόντα (καρπούς, ρετσίνι, κ.α.) για τη διαβίωση και την πρόοδό του.
Επίσης το δάσος του έδωσε τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες για κοινωνικές, θρησκευτικές, καλλιτεχνικές και άλλες εκδηλώσεις και απασχολήσεις για την πνευματική, κοινωνική και πολιτιστική του άνοδο.

Τρίτη 25 Αυγούστου 2009

ΕΙΣΑΓΩΓΗ



Το συγκεκριμένο blog είναι η διδακτική τεχνική που χρησιμοποιώ για να σας διδάξω το κεφάλαιο " Τα δάση εκπέμπουν σήμα κινδύνου'' στο μάθημα σας στη Μελέτη Περιβάλλοντος.
Παραπάνω θα έρθετε σε επαφή με τους σημαντικότερους από τους παράγοντες που έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο τα δάση μας και θα δούμε όλοι μαζί τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βάλουμε ένα ένα τα λιθαράκια για την προστασία τους.